Kültür / Sanat
- Abdülkadir Bulut
- Yazılar
Halk Kültürü
Halk kültürü yüzyılların deneyimlerinden süzülerek biçimlenmiş, kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze gelmiş bir değerler bütünüdür. Sözlü gelenekte yaşatılan ürünlerle beslenen halk kültürünün özünde, bağlı bulunduğu kültüre ait örnek değerler ve ahlak anlayışı vardır.
Halk kültürü, toplumsal ve kültürel birlik oluşturan ortak ve kültürel özellikleri bulunan toplulukların ürünleridir. Türk halk kültürü ürünlerine, Türk toplumunun sağ duyusu, günlük hayatı, dini, geleneği, dünya görüşü, beğenisi yansır.
Folklor, bir bölgedeki kültür ürünlerinin tümüdür. Folklor, toplumun sosyo-ekonomik dinamiklerini ortaya çıkartmakta, milletin kültür birliğini sağlamaktadır. Folklorun temel özelliklerinden biri de yerelliktir. Gelenekler, ilişkiler gibi, yerel özellikler taşıyan günlük yaşam, zamanla çeşitli etkenlere bağlı olarak genel yaşam içinde görülür. Bireysel yaşantının toplumsallaşmış örnekleri olan halk kültürü ürünleri çeşitli düzeylerde iletişim sağlama işlevini de yerine getirir. Milletleri diğer kültürlerden ayıran kültürel özelliklerin esası halk kültürüdür.
Ulusal kültür bütün yöre kültürlerinin matematiksel
toplamıdır. Ulusal kültür denince yerellikten çıkmış, onu
aşarak yurt bütünlüğünde, bütün bir millet tarafından
benimsenmiş ortak değerleri, yaşama biçimlerini ve bunlara
bağlı unsurları anlıyoruz. Kültür toplumu oluşturan bireyler,
gruplar arasındaki kurumlaşmış ilişkiler bütünüdür. Her
türlü toplumsal olgu kültür potasında eriyerek içerik ve
bütünlük kazanır. Kültür kişilik mekanizmaları yoluyla
çevreye yansır, aktarılır. Kişisel ve kaynaksal kurumlarla
beslenerek toplumda yaratılan kültürün yöresel ve bölgesel
farklılıkları olması doğaldır.
Tarihsel süreçte, her kültürde olduğu gibi Türk kültürünü
belirleyen değer, norm, sosyal kontrol öğeleri ve formlar
değişikliğe uğramıştır. Kültür, statik değildir. Zemindeki
değerler aynı kalmak şartıyla değişen ve gelişen ilişkiler
ağıdır. Kültür her toplumsal olgu ve değer gibi dinamik
karakterle değişerek yenilenir.
Kültürün, "insan, aile sosyal çevre, eğitim, sosyal değerler vb." gibi insani; "bayrak, millet, vatan, dil, din, tarih, örf, âdet, gelenek vb.", gibi evrensel boyutları vardır. Kültür milletleri birbirinden ayıran özelliklerdir. Uygarlık ortak bir değerdir. Aynı uygarlığa bağlı kültürler aynı dünya görüşünde birleşirler. Topluluklardaki kişi ve grupların yenilikleri ve milletlerarası etkileşim kültür değişikliğine neden olur.
Halk kültürü bir düşünce bir yaşam biçimi olarak kültür
alanlarını kapsar. Ulusal kültürün oluşmasında etken bir rol
oynar.
Halk kültürü, Türk kültüründe yapılması öngördüğü ve yasakladığı etkinliklerle, yaptırımlarıyla yönlendiricidir.
Halk kültürü ülkeyi ayakta tutan en önemli güçlerden birisidir.*
*) Alıntı ( Prof. Dr. Erman Artun / Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi / Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi )